Toose Plein

In 1648, na de vrede van Munster, raakt de Liempdse parochie haar kerk kwijt aan de protestanten. De katholieke godsdienst wordt verboden. De katholieken hebben geen eigen kerk meer en er wordt heimelijk bij mensen thuis gekerkt. In 1672 wordt, met toestemming van de Fransen, een schuur aan het Kerkeind (nu Dorpsstraat/Toose Plein) ingericht als kerk. Jaarlijks betalen de parochianen 75 gulden aan de schout voor het oogluikend toestaan van de kerkdiensten in de schuurkerk. In 1864 gaat de schuurkerk, samen met nog dertien huizen, verloren bij een grote brand. Het Toose Plein is vernoemd naar Toos Egelmeers, de pastoorsmeid van pastoor Klaasen.

Met de vrede van Munster in 1648 komt er een einde aan de Tachtigjarige oorlog. Liempde wordt een onderdeel van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Het is een tijd van weinig vooruitgang. De katholieke godsdienst wordt verboden. De Sint Janskapel aan de Kerkakkers wordt in bezit genomen door de protestantse Staatse overheid, maar wordt weinig gebruikt en raakt in verval. Na de inval van de Franse troepen in 1672 krijgen de katholieke inwoners van Liempde toestemming om tegen betaling de mis te vieren in een schuurkerk aan het Kerkeind (nu Dorpsstraat/Toose Plein). Het is een benauwde en ongezonde ruimte. Dezelfde schuurkerk wordt in 1770 gedeeltelijk in steen herbouwd. Om deze schuurkerk ontwikkelt zich een klein centrum met enkele ambachtslieden. Rond 1804 komt de Sint Janskapel zonder enige strijd weer in handen van de Liempdse katholieken. De parochianen willen de kapel echter niet meer gebruiken. Hij is te klein en te bouwvallig geworden en bovendien ligt de kapel te ver van het bewoonde centrum af. De kapel wordt afgebroken. Het torentje met de luidklok verhuist naar de schuurkerk.

Op 23 mei 1864 gaan de schuurkerk, de pastorie en dertien huizen door een grote dorpsbrand verloren. Bij het slopen van de afgebrande kerk worden er fundamenten van een oude kapel ontdekt. In 1868 is de nieuwe kerk gereed. Pas vijfentwintig jaar later wordt ook de bijbehorende toren gebouwd.

In 2009 zijn de resten van de oude doopvont, vermoedelijk uit de schuurkerk, in bruikleen gegeven aan de Liempdse parochiekerk Sint Jans Onthoofding. Dit restant staat thans in het hoofdportaal, waar ook de Mariakapel is.

Gelegen aan het Toose Plein (adres Vendelstraat 2) ligt de voormalige pastorie, een riant gebouw dat na de grote brand in 1864 achter de voormalige schuurkerk is gebouwd.Tot groot ongenoegen van de gemeente gebruikt de toenmalige pastoor hiervoor 3.000 gulden die voor de opbouw van de kerk bestemd zijn. In 2021 zijn in deze pastorie met aangrenzend koetsuis 8 appartementen gerealiseerd en in de voormalige Pastorietuin 11 seniorenwoningen.

De contouren van de voormalige schuurkerk en oude pastorie met inpandige put zijn in 2014, ter gelegenheid van het 40 jarig bestaan van Stichting Kèk Liemt, in wegdek en voortuin aangebracht. Op 28 december 2014, aan de vooravond van de fusie met de voormalige parochies uit Boxtel, Esch, Lennisheuvel en Liempde, is een plaquette geplaatst die door wijlen pater Hans de Visser (+ 2020) is ingezegend.

Baanderheren, boeren & burgers. Een overzicht van de geschiedenis van Boxtel, Liempde en Gemonde. Jean Coenen, 2004.
Liempde waar de tijd heeft stil gestaan. Pater Wiro Heesters, 1987.
De Liempdse kerk en haar pastoors. Stichting Kèk Liemt, 1978.

Erfgoedvereniging Kèk Liemt

Toose Plein

Monumenten